Eksploatacija boksita i prašina štetni za mještane i okolinu Pecke 

U neposrednoj blizini Centra za posjetioce Pecka, u Mrkonjić Gradu, eksploatiše se crveni boksit na ležištu Gradina-Pecka na površini 5,75 hektara, i dok struka smatra da je ovaj lokalitet ugrožen te da ga treba zaštititi, iz Rudnika Boksit kažu da imaju ekološku dozvolu te da samo treba da je produž

Ministarstvo za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske je prije nekoliko dana objavilo da je nosilac projekta Rudnik boksita d.o.o. Mrkonjić Grad podnio zahtjev za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu za projekat eksploatacije crvenih boksita na ležištu Gradina-Pecka.

“Zainteresovana javnost može da izvrši uvid u sadržinu zahtjeva na internet stranici Ministarstva i dostavi svoje mišljenje u roku od 15 dana od dana objavljivanja ovog obavještenja, a primjedbe i sugestije mogu se dostaviti na adresu Ministarstva”, navode iz Ministarstva.

Naime, u Dopuni podataka za prethodnu procjenu uticaja na životnu sredinu, koju je radio Rudarsko-tehnološki zavod d.o.o. Prijedor, navodi se da udaljenost predmetnog ležišta od rijeke Korane iznosi otprilike 350 metara. Dodaje se da udaljenost predmetnog ležišta od izvora Sane iznosi otprilike 5.950 metara te da se s obzirom na veliku udaljenost ne očekuju negativni uticaji u toku eksploatacije crvenih boksita na Vrela Sane, iako se Korana uliva u Sanu.

“Takođe, na ovom području prisutno je i jezero u Gornjoj Peckoj. Udaljenost ležišta od jezera iznosi otprilike 275 metara”, navodi se u ovom dokumentu.

U dijelu ove procjene, pod nazivom “Opis elemenata životne sredine na koje bi projekat vjerovatno mogao uticati”, slijedi da eksploatacija na površinskom kopu, bez obzira na sva tehničko-tehnološka rješenja, predstavlja opasnost za radnike kao i izvor zagađenja životne sredine.

“Lebdeća mineralna prašina zagađuje radnu okolinu i može da izazove profesionalna oboljenja ljudi, prije svega njihovog disajnog trakta, nervnog sistema, čula vida i dr.”, navodi se u ovom dokumentu.

Boro Marić iz Asocijacije “Green Ways” i osnivač Centra za posjetioce Pecka za “Nezavisne” kaže da se ovaj rudnik nalazi u neposrednoj blizini Centra te da se na točkovima vozila iznose velike količine rude od kojih je crven put.

On ističe da je upoznat sa štetnom prašinom koja se širi na ovom lokalitetu.

“Tražili smo nedavno da se uvrsti u ekološku dozvolu da se ne smije izvoziti ruda na put zato što je ta prašina veoma štetna. Zbog toga je bitno da se u ekološkoj dozvoli definiše šta oni mogu, a šta ne mogu i da se uskladi sa standardima te da se vrši monitoring”, rekao je Marić.

Majda Ibraković, koordinatorka na programu energija i klimatske promjene u Centru za životnu sredinu, ističe da ovo područje izgleda kao crna rupa te da je osim rudnika boksita, u blizini i rudnik uglja.

“I on je krenuo sa eksploatacijom prije negoli je završena procjena uticaja na životnu sredinu. Bojimo se da će to područje postati veliki rudnik i da se neće poštovati nikakve mjere, zakoni i propisi zaštite životne sredine. Javnost, a pogotovo ta lokalna zajednica treba da se uključe i da prate procese na terenu, jer investitori već izvode radnje koje ugrožavaju ne samo životnu sredinu, već i stanovništvo”, rekla je Ibrakovićeva za “Nezavisne” te dodala da se ne smije dopustiti da Pecka postane rudnik.

“Priroda je ugrožena, a znamo koliki je turistički potencijal prirodnih bogatstava kojim obiluje to područje. Važno je doprinijeti opstanku i zaštiti voda, šuma i prirodnih bogatstava Pecke i zaista ih ne treba dirati. Važno je da utičemo da se ispoštuju sve mjere zaštite životne sredine”, istakla je Ibrakovićeva.

Vlajko Pekez, direktor Rudnika Boksit Mrkonjić Grad, za “Nezavisne” kaže da su ranije radili procjenu uticaja na životnu sredinu te da je ovo samo dopuna, kao i da su i prethodno imali ekološku dozvolu.

“Ekološka dozvola se samo produžava. Prilikom izrade glavnog rudarskog projekta rađen je uticaj na životnu sredinu, a kako idu novi elementi, tako je produžavamo, i tako je već 10 godina. Otad se već tri puta mijenjalo”, rekao je Pekez.

Kako kaže, svaki put šalju procjenu uticaja na životnu sredinu na različite načine, a po prethodnom zakonu su je radili rudarski inženjeri sa ekolozima. Naime, njima je 2018. godine odobrena eksploatacija na ovom lokalitetu, a koncesija za predmetno ležište je dodijeljena na period od 30 godina.